εμείς, τι δίνουμε στη γη;

Εδώ και πάρα πολλά χρόνια γίνεται πολύς λόγος για το πώς ο άνθρωπος καταστρέφει και μολύνει το περιβάλλον, κατασπαταλά τους φυσικούς πόρους , χρησιμοποιεί αλόγιστα την επιστήμη και τροποποιεί το κλίμα, τις φυσικές διαδικασίες, το πώς ο πλανήτης νοσεί από την άπληστη στάση του ανθρώπου προς αυτόν... Και λέμε, πώς να προστατέψουμε το περιβάλλον, πώς να αποτρέψουμε την καταστροφή και τη μόλυνση, πώς να μειώσουμε το οικολογικό μας αποτύπωμα. Πώς να συμμαζευτούμε, δηλαδή, ως είδος, να σεβαστούμε τη φύση, ή, τελοσπάντων, η παρουσία μας επάνω στον πλανήτη να είναι όσο λιγότερο φθοροποιά.

Οπως λέει και το τραγούδι, "σιγανά, σιγανά και ταπεινά πατώ στη γη". Ναι.

Αλλά υπάρχει και μία άλλη προσέγγιση.

Που δεν εστιάζει στο τι καταστροφικό κάνουμε, και πώς να "μαζευτούμε", αλλά στο τι καλό δίνουμε, τι μπορούμε εμείς να κάνουμε για τη γη που να την βοηθήσει, να την ενδυναμώσει, να την θεραπεύσει.

Η γη ερημώνει: υπερβοσκάται, ή υλοτομείται, ή καίγεται αλλεπάλληλες φορές, τα φυτά χάνονται, οι βροχές σταματούν. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε; Η Φυσική Καλλιέργεια έχει τη λύση! Ο Φουκουόκα μιλά για το πώς αυτό που θέλει η Γη είναι σπόρους, σπόρους, σπόρους - και μετά Εκείνη θα επιλέξει τι θα φυτρώσει και θα ανθίσει και θα καρποφορήσει πού. Ο ίδιος έδωσε πρώτος το παράδειγμα, και έκτοτε ακολούθησαν κι άλλοι. (Παραπέμπω στα βιβλία του "Φυσική Καλλιέργεια" και "Η Επανάσταση Θεού, Φύσης και Ανθρώπου")

Η γη επίσης κουράζεται και το έδαφος εξαντλείται από τις διαρκείς μονοκαλλιέργειες που χρειάζονται τόνους χημικά προκειμένου να είναι "βιώσιμες" (δηλαδή να αποδίδουν οικονομικά), και έτσι δημιουργείται άλλος ένας φαύλος κύκλος... Εδώ έχει τη λύση η Περμακουλτούρα!

Αυτή η λέξη, που έχει μπει στο λεξιλόγιο κάποιων από μας μόλις τα τελευταία 10-15 χρόνια, είναι σύνθετη - στα ελληνικά θα μεταφραζόταν καλύτερα ως "διαρκής καλλιέργεια". Γράφονται και λέγονται πάρα πολλά πράγματα γι αυτή, και δεν θα εμβαθύνω εδώ παραπάνω, απλά θα δώσω ένα στίγμα.

Μετά από όσα είδα, άκουσα, και διάβασα περί περμακουλτούρας, συνειδητοποιώ οτι και η συχωρεμένη η γιαγιά μου με το σύστημα αυτό καλλιεργούσε τον κήπο της (μέχρι και πριν 6 χρόνια), και η κυρα-Τούλα (άλλη γιαγιά, επίσης σχεδόν αιωνόβια, στη γειτονιά μου) έτσι συνεχίζει να καλλιεργεί το μισό στρέμμα του λαχανόκηπού της ακόμα και σήμερα. Τώρα που γράφω εγώ αυτά εκείνη μαζεύει τα αυγά από τις κότες της και σπέρνει τα χειμωνιάτικά της.

Η περμακουλτούρα, ή διαρκής καλλιέργεια, λοιπόν, έχει τρείς θεμελιώδεις αρχές:

1. φροντίδα του ανθρώπου

2. φροντίδα της γης

3.δίκαιη κατανομή

Δεν παραβλέπει τον άνθρωπο, λέει, φροντίζουμε τον άνθρωπο, και όχι μόνο το σώμα του βέβαια, αλλά και την ψυχή και το νου και το πνεύμα του, και τα συναισθήματά του... Αλλά φροντίζουμε και τη γη - σχεδιάζουμε συστήματα που την επανατροφοδοτούν με θρεπτικές ουσίες και νερό και τη βιοποικιλότητα εκείνη που της επιτρέπει να ζει καλά... Γιατί σε μία σχέση δεν μπορούμε μόνο να παίρνουμε, το ξέρουμε κι από τους ίδιους μας τους εαυτούς. Απλά δεν αναγνωρίζουμε στη γη μία ύπαρξη, μία οντότητα, ένα ζωντανό οργανισμό ισότιμο με εμάς, και έτσι σκεφτόμαστε απλά πώς θα τη χρησιμοποιήσουμε, τι θα κάνουμε για να μας αποδώσει περισσότερα... Η περμακουλτούρα μιλά για την αναγνώριση του οτι είμαστε κι εμείς φύση και περιβάλλον: δεν είμαστε "εμείς και η φύση", είμαστε και εμείς φύση! Δεν είμαστε εμείς (οι άνθρωποι) κάτι άλλο, κάτι ξεχωριστό, κάτι αλλιώτικο...

Μιλά επίσης για δίκαιη κατανομή.

Ο άνθρωπος μοιράζεται αυτόν τον πλανήτη όχι μόνο με άλλους άνθρώπους, αλλά και με ζώα, έντομα, πουλιά, δέντρα, μικροοργανισμούς διάφορους. Ολα έχουν δικαίωμα στη ζωή, στο χώρο τους. Είναι η αρχή που λέει "θα αφήσω ένα κομμάτι στον κήπο μου άγριο, να ζουν εκεί όσα αγριόχορτα θέλουν, όσα ζώα ή έντομα επιθυμούν, κι εγώ δεν θα επέμβω". Ετσι και στα δάση, μεγάλα ή μικρά: να μπορούν να υπάρχουν μέρη ανενόχλητα από ανθρώπους, χωρίς ανθρώπινη επέμβαση, για να μπορούν να ζουν εκεί και ζώα που ο άνθρωπος λόγω της προκατάληψής του φοβάται κι απεχθάνεται... (έχετε ποτέ σκεφτεί γιατί απεχθανόμαστε τους λύκους, τις αλεπούδες, τα ποντίκια, τα φίδια, τις κατσαρίδες;)

Μιλώ γι αυτή την πλευρά της έννοιας "δίκαιη κατανομή" γιατί η κοινωνική και πολιτική της όψη (σε σχέση με την ανθρώπινη κοινωνία) έχει αναλυθεί πολλάκις. Και σκόπιμα οι περμακουλτουρίστες μιλούν τόσο γενικά για τις βασικές αρχές του συστήματος αυτού, για να μπορεί να χωρέσει πολλά...

Εγώ σκέφτομαι και κάτι άλλο: η γη (η φύση) χρειάζεται όχι μόνο την "καλή μας πρακτική", όχι μόνο τη θεραπεία του σώματος, της ύλης της. Οπως και ο άνθρωπος, ο συνάνθρωπός μας, χρειάζεται και την αγάπη μας, την καλή μας σκέψη, τον καλό μας λόγο, τη θεραπεία της ψυχής της, του πνεύματός της.

Εχει η γη ψυχή και πνεύμα;

Προφανώς οι θρησκευόμενοι θα διαφωνήσουν, μια που οι τρέχουσες θρησκείες αναγνωρίζουν μόνο στον άνθρωπο τα στοιχεία αυτά, και έτσι δικαιολογούν και την περίφημη "ανωτερότητά" του ως είδος. (Και βέβαια, βλέπουμε το πού μας πάει αυτή η νοοτροπία της "ανωτερότητας"!)

Εγώ λέω, δεν έχει σημασία το πώς θα βαφτίσουμε το μη-υλικό κομμάτι της γης, πάντως υπάρχει. Οτι έχει ζωή, ότι αναπνέει, τρέφεται, αναπτύσσεται, αναπαράγεται, αντιδρά σε ερεθίσματα, έχει ψυχή.

Εχω δει τα ζώα πώς αντιδρούν στη σκέψη μας γι αυτά, πώς αντιδρούν τα φυτά στη φροντίδα ή στην καταστροφική μας διάθεση, το πώς αντιδρά το χώμα, το νερό, ή ένας κρύσταλλος στη φροντίδα ενός ευαίσθητου κηπουρού ή θεραπευτή.

Ξέρω οτι μπορούμε να γίνουμε θεραπευτές της γης. Θέλει μόνο λίγο χώρο μέσα στην καρδιά μας, και όλα τα άλλα θα έρθουν από μόνα τους.

Και με λίγη βοήθεια από τους φίλους μας...