19 Οκτ 2019

Dragon Dreaming

Πολλά έχουν γραφτεί για τη  χρεωκοπία και το αδιέξοδο του "δυτικού τρόπου ζωής", για την έμφαση που δίνει η παιδεία μας στο λόγο και στις λειτουργίες του αριστερού μας εγκεφάλου (και την αντίστοιχη παραμέληση του άλλου μισού μας εγκεφάλου), πολλά έχουν γραφτεί για το πώς η δυτική κουλτούρα της "κυριαρχίας επί" (επί της φύσης, επί των ανθρώπων, κτλ) έχει επιφέρει την κατάρρευση πολλών σημαντικών οικοσυστημάτων έτσι που να απειλείται η επιβίωση της ανθρωπότητας στον πλανήτη μας. Ζούμε σε μία μεταιχμιακή εποχή, που κάποιοι την ονομάζουν "Η Μεγάλη Καμπή". Είναι επίσης, πλέον, παραπάνω από σίγουρο οτι δεν μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα που δημιουργήσαμε με την ίδια στάση και νοοτροπία που είχαμε καθώς τα δημιουργούσαμε. Χρειάζεται ένας νέος τρόπος να δούμε τα πράγματα, μία νέα νοοτροπία, ένα νέο αφήγημα ίσως, και σίγουρα νέες μεθοδολογίες. Μία από αυτές τις νέες μεθοδολογίες, που έχει όμως βάση σε κάτι πολύ παλιό και δοκιμασμένο, είναι το Dragon Dreaming.


Πρόκειται για μία μεθοδολογία διαχείρισης συλλογικών εγχειρημάτων (collaborative/participatory project management), αλλά αυτό είναι μία πολύ επιφανειακή περιγραφή/ορισμός του. Οπως και με την περμακουλτούρα, μπορεί να δώσει κανείς πολλούς ορισμούς, εστιάζοντας στα διαφορετικά του στοιχεία, και στα πολλαπλά του επίπεδα. Με άλλα λόγια, θα μπορούσαμε να πούμε οτι είναι
μία μέθοδος να κάνουμε τα όνειρά μας πραγματικότητα - ή,
"η τέχνη του να υλοποιείς τα όνειρά σου παίζοντας παιχνίδια που όλοι βγαίνουν κερδισμένοι", ή
"μία προσέγγιση βασισμένη στη θεωρία των συστημάτων και στη φιλοσοφία των Αβορίγινων που έχει σαν στόχο να δημιουργήσει επιτυχημένα εγχειρήματα για την εποχή της Μεγάλης Καμπής", "ή απλά", όπως λέει ο Τζον Κροφτ, εμπνευστής της μεθόδου:
"Αγάπη χωρίς όρους εν Δράσει"...

Το Dragon Dreaming έχει τρείς αρχές: Πως ό,τι γίνεται, όποιο όνειρο βοηθά στην υλοποίησή του ως εγχείρημα, πρέπει να εμπεριέχει
α. την προσωπική ανάπτυξη,
β. την ανάπτυξη κοινότητας (ή ενδυνάμωση μίας ήδη υπάρχουσας κοινότητας), και
γ. την υπηρεσία στη Γη.

Πρόκειται για μία μέθοδο που επανασυνδέει: τη λογική με τη φαντασία, τη διαίσθηση με τη γνώση, το σώμα με το νου, το δεξιό με το αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο, το παιχνίδι με την εργασία, τον εσωτερικό μας κόσμο με την εξωτερική πραγματικότητα, το άτομο με το περιβάλλον του, το ιδιωτικό με το δημόσιο, και φυσικά τους ανθρώπους μεταξύ μας...


Η φιλοσοφία του αλλά και η πρακτική του βασίζονται στο οτι όλοι  κατέχουμε μέρος της αλήθειας, οπότε όλοι αξίζει να ακουστούμε από όλους. Υπάρχει και λειτουργεί η συλλογική νοημοσύνη, και ο καθένας είναι μέρος της. 'Ενα εργαλείο που χρησιμοποιείται για αυτό είναι το κηρύκειο. Αυτό μπορεί να είναι οποιοδήποτε αντικείμενο, το οποίο περνά από χέρι σε χέρι στον κύκλο των συγκεντρωμένων ανθρώπων, και όποιος το κρατά μιλάει. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να τον/την διακόψει για κανένα λόγο, κανείς άλλος δεν έχει δικαίωμα να μιλήσει και να ακουστεί παρά μόνο όποιος κρατά το κηρύκειο... (Αυτή η μέθοδος επικοινωνίας και λήψης αποφάσεων είναι γνωστή ως Way of Council, έχει κι αυτή κανόνες, και χρησιμοποιήθηκε από τους Ινδιάνους της Β. Αμερικής)


Υπάρχουν πράγματα που ξέρουμε, πράγματα που ξέρουμε οτι δεν ξέρουμε, και πράγματα που δεν ξέρουμε οτι δεν ξέρουμε! Αυτά, τα τελευταία, είναι η γνώση που μας πάει πιο μπροστά: είναι οι στιγμές εκείνες που ακούμε ή διαβάζουμε κάτι και λέμε "γουάου" (ή ότι άλλο λέμε) και γεμίζουμε δέος, γιατί αυτό δεν το είχαμε ποτέ σκεφτεί, δεν ξέραμε οτι υπήρχε κάν ως πιθανότητα (στο Dragon Dreaming αυτά τα λένε "aha moments"). Είναι οι στιγμές εκείνες που το μυαλό μας αληθινά "ανοίγει". Ας αναλογιστούμε: πόσο συχνά έχουμε τέτοιες στιγμές άραγε; Γιατί δεν έχουμε περισσότερες; Ισως να χρειάζεται να αλλάξουμε τον τρόπο που ακούμε. Ισως να χρειάζεται να κάνουμε "χώρο" εντός μας για το αληθινά νέο και διαφορετικό, ακόμα και για να συνειδητοποιήσουμε οτι δεν ξέρουμε τι δεν ξέρουμε! Το να μπορούμε να ακούμε "με νέα αυτιά" είναι κι αυτό μία δεξιότητα που καλλιεργείται. Ενα εργαλείο για την καλλιέργειά του είναι το Pinakkari, ή, "βαθειά ακρόαση".
(To Dragon Dreaming έχει πολλά τέτοια εργαλεία, στα οποία δεν μπορούμε να εμβαθύνουμε σε ένα τέτοιο κείμενο)


Τα πάντα ξεκινούν από ένα όνειρο. Ενα όνειρο που κάποιος αρχικά ονειρεύτηκε.
Και το κάθε όνειρο, για να γίνει πραγματικότητα, περνάει από 4 διακριτές φάσεις - όπως ακριβώς η κάθε ολοκληρωμένη περιστροφή της Γης γύρω από τον Ηλιο δημιουργεί 4 διακριτές εποχές, οι οποίες διαδέχονται η μία την άλλη.


Η πρώτη φάση είναι το ονείρεμα. (Το ονείρεμα μαζί. Για τους Αβορίγινες το ονειρεύεσθαι είναι μία συλλογική δραστηριότητα.) Ενας άνθρωπος μοιράζεται το όνειρό του με τους φίλους του ή όσους βλέπει ως πιθανούς του συνεργάτες. Εδώ υπάρχουν δύο πιθανότητες: είτε θα ανακοινώσει το όνειρό του και θα ζητήσει τη συνεργασία των υπολοίπων με κάποια ανταλλάγματα (όποια και αν είναι αυτά) διατηρώντας τη θέση του εμπνευστή/αρχηγού - όπως συνήθως γίνεται - είτε...
Είτε θα κάνει τη μαγική ερώτηση "πώς θα θέλατε να είναι αυτό το εγχείρημα, έτσι ώστε να δώσετε το 100% των δυνάμεών σας; με τι θα έμοιαζε αυτό το εγχείρημα έτσι ώστε στο τέλος του να μπορείτε να πείτε 'άξιζε τον κόπο και την προσπάθειά μου';" Ετσι ξεκινά ένας ονειρόκυκλος. Ολοι μιλούν και οι ιδέες του καθενός καταγράφονται όλες, χωρίς λογοκρισία, ακόμα και εάν μεταξύ τους συγκρούονται. Μέχρι που έρχεται μία στιγμή, μία δύσκολη στιγμή, όπου ο αρχικός "εμπνευστής", αυτός ο οποίος μοιράστηκε το όνειρό του με τους φίλους του, δεν το αναγνωρίζει πια, και έτσι παύει να έχει το κύρος και την 'εξουσία' του έχοντος το όνειρο. Το όνειρο από ατομικό γίνεται συλλογικό, και προχωράει πλέον έτσι. (Με τον τρόπο αυτό όλοι οι συμμετέχοντες έχουν την κυριότητα του ονείρου, και μπορούν να πάρουν πλέον την ευθύνη του, γιατί είναι και δικό τους το όνειρο).
Στην πρώτη περίπτωση θα έχουμε αυτό που βλέπουμε παντού γύρω μας: ένα συλλογικό εγχείρημα που ωστόσο έχει αρχηγό και ιεραρχία. Οι κίνδυνοι αυτού είναι πολλοί: είτε ο αρχηγός μεταμορφώνεται σε δικτάτορα αργά ή γρήγορα, είτε παίρνει μόνος του τις μεγάλες ευθύνες του εγχειρήματος. Μπορεί και κάποια ώρα να βρεθεί και χωρίς οπαδούς, ή με οπαδούς που απλά 'είδαν φως και μπήκαν' χωρίς ουσιαστική δέσμευση να υπηρετήσουν το αρχικό όνειρο...

Μετά το όνειρο έρχεται η ώρα της οργάνωσης/σχεδιασμού. Οπως μαζί διαμόρφωσαν το όνειρο, μαζί διαμορφώνουν και τις προτεραιότητες. Και τον προϋπολογισμό. Πάντα με παιχνίδι, πάντα με βαθειά ακρόαση, πάντα συμβουλευόμενοι την συλλογική νοημοσύνη, πάντα με σεβασμό στην ατομική ελευθερία... Και κυρίως, με τη νοοτροπία οτι εδώ δεν είναι ένα παιχνίδι όπου κάποιος κερδίζει (γίνεται αποδεκτή η πρότασή του πχ) και κάποιος χάνει (πχ η πρότασή του απορρίπτεται), αλλά ένα παιχνίδι όπου όλοι κερδίζουν και κανείς δεν χρειάζεται να συμβιβαστεί προκειμένου να συνεχίσει. Πώς γίνεται αυτό;  Παίρνει χρόνο, φυσικά. Οτιδήποτε σέβεται τον άνθρωπο και τους ρυθμούς του και την ψυχή του, παίρνει χρόνο. Να κάτι άλλο στο οποίο πρέπει να προσαρμοστούμε... Γίνεται, όμως. Σιγά-σιγά χτίζουμε νέες νοοτροπίες, νέα κουλτούρα. Χρειάζεται όραμα, δέσμευση, πράξη. Και αναστοχασμό.


Μετά τον σχεδιασμό έρχεται η δράση, η πράξη - η διαχείριση του όλου έργου, με όλες τις πρακτικές  της λεπτομέρειες. Εκεί είναι που συναντάμε και τους "δράκους" μας... Στα παραμύθια οι δράκοι είναι όντα τρομακτικά, με τα οποία πρέπει να παλέψει ο ήρωας για να βγεί νικητής. Στη ζωή μας οι δράκοι είναι οι δυσκολίες και τα μπλοκαρίσματά μας: είναι όλα αυτά τα οποία πρέπει να ξεπεράσουμε προκειμένου να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε τα όνειρά μας.


Και όταν όλα αυτά γίνουν, και το εγχείρημά μας (η υλοποίηση του συλλογικού ονείρου) ολοκληρωθεί, έρχεται η ώρα του εορτασμού/αναστοχασμού. Είναι το τελευταίο τεταρτημόριο του κύκλου, εξίσου σημαντική διαδικασία με όλες τις άλλες. Είναι οι φάση που "μαζευόμαστε ξανά γύρω από τη φωτιά" και μιλάμε για το τι κάναμε - πού πήγαμε καλά και πού τα θαλασσώσαμε, τι μάθαμε, τι καινούργιες δεξιότητες αποκτήσαμε, τι ανάγκες καλύψαμε και ποιές νέες γεννήθηκαν, μιλάμε για την εμπειρία ολόκληρη και πώς μας άλλαξε, τι επίδραση είχε το εγχείρημά μας σε όλους όσους άγγιξε. Είναι η γιορτή που κάνουμε όταν συγκομίσουμε τους καρπούς μας.


Ετσι, από τον αναστοχασμό γεννιούνται νέα όνειρα, και ο κύκλος αρχίζει να ρέει και να γίνεται κύμα...


Μία από τις βασικές αρχές της φιλοσοφίας των Αβορίγινων και του Dragon Dreaming είναι πως τα πάντα, ημών συμπεριλαμβανομένων, είναι "προσωρινοί κόμβοι σε μία διαδικασία ροής". Εάν δε σκεφτούμε πως τα υγρά ("τα ύδατα") του σώματός μας ανανεώνονται κάθε δύο περίπου εβδομάδες, και είμαστε 75% υγρό στοιχείο, μπορούμε να αντιληφθούμε καλύτερη ίσως τη σημασία αυτής της φράσης.

Οπως υπάρχουν 4 φάσεις σε κάθε εγχείρημα (μέσα σε κάθε μία, σαν φράκταλ ενυπάρχουν όλες, οπότε μπορούμε να δούμε και 16 φάσεις!), υπάρχουν και 4 κατηγορίες ανθρώπων: είναι οι άνθρωποι που κατεβάζουν ιδέες ("ονειρευτές"/dreamers), οι άνθρωποι που οργανώνουν και σχεδιάζουν ("οργανωτές" planners), οι άνθρωποι της δράσης ("πρακτικοί" doers), και οι άνθρωποι που αναστοχάζονται ("αναστοχαστές"/celebrators). Φυσικά όλοι τα κάνουμε όλα, ανάλογα με τη μέρα, τη φάση της ζωής μας, ή τις συνθήκες/ανάγκες του περιβάλλοντός μας. Αλλά σε γενικές γραμμές έχουμε καλύτερες επιδόσεις σε μία ή δύο από τις 4 διαδικασίες. Και όπως κανένα εγχείρημα δεν ολοκληρώνεται εάν δεν περάσει και τα 4 στάδια, κανένα εγχείρημα δεν ολοκληρώνεται εάν μέσα στην ομάδα δεν υπάρχουν και οι 4 κατηγορίες ανθρώπων (δύσκολα να πετύχει οτιδήποτε εάν η ομάδα απαρτίζεται μόνο από ονειρευτές, ή, ας πούμε, δεν έχει και κάποιον αναστοχαστή, ο οποίος θα θυμηθεί και θα αναδείξει τις επιτυχίες και τις δεξιότητες που αποκτήθηκαν από τα μέλη στην πορεία).

Στην Αφρική λένε πως "αν θέλεις να πας γρήγορα πήγαινε μόνος σου, αλλά αν θέλεις να πας μακριά πήγαινε μαζί με παρέα". Η ανθρωπότητα αυτή τη στιγμή πηγαίνει γρήγορα (οι αλλαγές είναι ραγδαίες) αλλά κατά μόνας, και το ζητούμενο δεν είναι πλέον αυτό: το σημερινό διακύβευμα είναι να πάμε μακριά (μέσα στο χρόνο), και να ζήσουμε πολλές γενεές ακόμα επάνω στη Γη.

Η μεθοδολογία αυτή βοηθάει σε αυτό το μαζί. Βοηθάει να ενισχυθούν οι υπάρχουσες κοινότητες μέσα στις οποίες ζούμε, βοηθάει επίσης να δημιουργηθούν κοινότητες. Κάθε εγχείρημα που χρησιμοποιεί τα εργαλεία του Dragon Dreaming δημιουργεί χώρο για περισσότερο "εμείς". Θεωρώ, δε, οτι πρόκειται για μία μέθοδο που θα μπορούσε να βοηθήσει πολύ ειδικά τους Ελληνες, μια που ως λαός τείνουμε να θέλουμε να είμαστε αρχηγοί ή οπαδοί - το Dragon Dreaming θεωρεί οτι ο καθένας μας οφείλει να δεσμεύεται και να παίρνει ευθύνη για τα όνειρά του, τα σχέδιά του, και τις πράξεις του. Αυτό είναι που θέλει από εμάς, εξάλλου, η "Μεγάλη Καμπή". Να υλοποιήσουμε τα καλύτερά μας όνειρα, μαζί, αναλαμβάνοντας την ευθύνη που μας αναλογεί έναντι της Γης και των συνανθρώπων μας.

Ουτοπικό; Μπορεί ναι, αλλά μπορεί και όχι. Σήμερα στον πλανήτη υπάρχουν (έχουν καταγραφεί από τον ιδρυτή της μεθόδου, τον Τζον Κρόφτ) εν εξελίξει τουλάχιστον 9000 εγχειρήματα (γνωστά) που στήθηκαν και λειτουργούν με  τη μέθοδο αυτή - κάποια από αυτά με προϋπολογισμούς εκατοντάδων ή εκατομμυρίων δολλαρίων. Οπότε έχουμε ελπίδες κι εμείς. Αρκεί να εμπνευστούμε αρκετά να το δοκιμάσουμε...


Είναι πολύ δύσκολο μέσα σε λίγες γραμμές να δώσει κανείς έστω και μία μικρή γενική επισκόπηση της μεθόδου - η οποία είναι περίπλοκη και διδάσκεται μόνο βιωματικά. Προσπάθησα να δώσω μόνο μία μικρή "γεύση", η οποία ελπίζω να εμπνεύσει: τουλάχιστον την ελπίδα οτι υπάρχουν και άλλοι δρόμοι, άλλοι τρόποι του σκέπτεσθαι και του δράν πέραν αυτών που ξέρουμε από την παιδεία και τον πολιτισμό μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου