'Ανοιξη Εντός

Το κίτρινο του ηλιακού φωτός μαζί με το γαλάζιο του ουρανού όταν παντρεύονται μας δίνουν το πράσινο. Το πράσινο που είναι το χρώμα της ανάπτυξης της ζωής επάνω στον πλανήτη μας, το πράσινο που όταν το βλέπουμε ανοίγει μέσα στην ψυχή μας χώρο. Αυτό το χρώμα αρχίζει να φαίνεται πρώτο-πρώτο την άνοιξη. Ανοίγει κάτι μέσα μας, "ανοίγει η καρδιά μας", και το λέμε άνοιξη.

Φέτος ήταν μία αλλιώτικη άνοιξη. Ο χειμώνας έφερε μία επιδημία από την Κίνα, και η άνοιξη σε πολλές χώρες πέρασε "εντός". Μέσα  στο σπίτι, μακριά από κοινωνικές συναναστροφές και συνευρέσεις για το φόβο του κορωνοϊού, με συναντήσεις και εκπαίδευση μέσα από την οθόνη του υπολογιστή, με φίλους να έχουν ξεμείνει σε ξένες χώρες ή άσχετες πόλεις, με κλείσιμο καταστημάτων, βιβλιοθηκών, σινεμά, σχολείων, ωδείων, γυμναστηρίων, με καραντίνα όπου για να βγείς από το σπίτι έπρεπε να γράψεις χαρτί για τον εαυτό σου ή να στείλεις sms για το λόγο της εξόδου σου εκ της οικίας. Με όλα αυτά. Ενα μεγάλο σοκ για όλη την κοινωνία, φόβος τρελλός να διασπείρεται από τις τηλεοράσεις και όλα τα ΜΜΕ, και οι άνθρωποι σε κατάσταση σύγχυσης. Η καλύτερη εποχή για αναστοχασμό, για ένα βήμα πίσω και μια βουτιά "εντός".

Φέτος ήθελα να βρίσκομαι έξω, όμως. Πολύ πριν την καραντίνα, μέσα στο χειμώνα ξεκίνησα να παίρνω τους μικρούς αγροτικούς δρόμους βόρεια του σπιτιού μου. Χωματόδρομοι πατημένοι από τρακτέρ και αγροτικά, φαγωμένοι από τις βροχές, που έδιναν πρόσβαση σε μεγάλα και μικρά χωράφια χωρίς άλλους φράχτες πέραν των φυσικών. Οι φυσικοί φράχτες είναι για μένα μαγνήτης: εκεί στοιβάζεται όλη η βιοποικιλότητα άλλων εποχών, ίσως και ολόκληρη η οικολογική ιστορία ενός τόπου. Στα χωράφια μπαίνουν τρακτέρ, οργώνονται ψεκάζονται λιπαίνονται και σπέρνονται με σπόρους του εμπορίου, καλλιεργούνται φυτά που θα αποφέρουν χρηματικό κέρδος στον αγρότη (ηλίανθοι, σιτάρια, κριθάρια, βρώμη, τριφύλλι, καλαμπόκια). Ευθυγραμμισμένες μονοκαλλιέργειες που  στην αρχή τους φαντάζουν σαν στρωμένοι και καλοχτενισμένοι τόποι. Πού και πού κάποιο κτήμα με κάποιο σπίτι μέσα, με μπαξέ και δέντρα, ή κάποια στάνη (όσο απομακρύνεται κανείς από την πόλη). Οι παλιοί φυτοφράχτες κρύβουν μικρά και μεγάλα θαύματα της φύσης, βρώσιμα, πόσιμα, φάρμακα του σώματος και της ψυχής. Το ανάγλυφο του τοπίου περιέχει επίσης μικρορεματιές που δημιουργούν πτυχές στο έδαφος, μια που στο βάθος βρίσκονται οι υπώρειες των λόφων που κατεβαίνουν ήπια από τη μεγάλη οροσειρά της Ροδόπης.

Από μικρή είχα ανακαλύψει οτι στοχάζομαι καλύτερα όταν περπατάω σε ησυχία, μόνη ή με τον σύντροφό μου, ακούγοντας μόνο τα πουλιά. Ετσι φέτος η κατάδυση εντός έγινε δια της περιπατητικής οδού. Μετά από προσωπικές δοκιμασίες πολλών μηνών (ίσως και χρόνων!) αφέθηκα στα βήματά μου χωρίς άλλη σκέψη πέρα από την χαλαρή παρατήρηση, χωρίς άλλη πρόθεση πέρα από την παρουσία. Πέντε μήνες μετά, ιδού τα ευρήματα.

Η φύση διαρκώς αλλάζει. Οι αλλαγές "φαίνονται" έντονα ανά εβδομάδα, αλλά είναι φορές που από τη μία μέρα στην άλλη ο θάμνος που ήταν όλος αγκάθια και ξερά κυνόροδα αποκτά ανοιχτοπράσινα μπουμπούκια φύλλων - μικρά, αλλά αισθητά. Το κουβάρι από μαύρα αγκάθια που λέγεται τσαπουρνιά, μέσα σε δέκα μέρες μεταμορφώνεται σε μία έκρηξη φωτός, καθώς ανθίζουν πάλλευκα ανθάκια που καλύπτουν κάθε σπιθαμή κλαδιών και αγκαθιών, και μάλιστα σε μία εποχή που οι υπόλοιποι αγκαθωτοί θάμνοι μοιάζουν ξερά πεθαμένα κουβάρια κλαδιών και το μοναδικό πράσινο είναι το αστραφτερό των πολύ πολύ νεαρών σιταριών.

Αρχίζεις να παρατηρείς τα διαφορετικά πράσινα. Το σιτάρι με τις μεταμορφώσεις του, την ανθισμένη φτελιά, το πουρνάρι, τα κυπαρίσσια, τα ραδίκια, τις καυκαλήθρες, τις αγριοφράουλες. Πάνω από την άπλα του κάμπου και τα μακρινά βουνά, ο ουρανός παίζει το δικό του δράμα, και ορίζει το τοπίο με το φως του.

Κάθε μέρα τα ίδια μονοπάτια. Κάθε μέρα, με όλους τους καιρούς, σε όλες τις ώρες. Τα ίδια μονοπάτια. Που δεν είναι ποτέ ίδια, γιατί όταν περπατάς συνειδητά, όντας παρούσα στο παρόν, ο χώρος διευρύνεται και εμφανίζονται στοιχεία και λεπτομέρειες που δεν είχες προσέξει την προηγούμενη εβδομάδα. Το τοπίο γίνεται ένας διαρκώς μεταβαλλόμενος καμβάς. Αλλάζουν τα χρώματα, ξετυλίγονται τα μοτίβα της ανάπτυξης μέσα στο χρόνο, από το φυντάνι στον καρπό μέσα σε δύο ή τρείς μήνες για κάποια είδη. Το βλέμμα γίνεται βαθύ, αγκαλιάζει περισσότερα, και η καρδιά ακολουθεί και βαθαίνει κι αυτή.

Και έτσι μαθαίνεις να αγαπάς τη γη.

Φέτος η άνοιξη ξετυλίχτηκε ‘εντός’, παρακολουθώντας μία συμφωνική ορχήστρα χρωμάτων σχημάτων και αρωμάτων να παίζει τη δική της μουσική, παρέα με τις πεταλούδες και τα πουλιά. Ένας αόρατος μαέστρος έδινε το σήμα να ‘μπει’ τώρα ο κράταιγος με τα ανθάκια του, μετά η αγριοτριανταφυλλιά, μετά το αγιόκλημα, και παράλληλα οι βιολέτες, τα αστέρια της Βηθλεέμ και οι ανεμώνες, η αγριοβρώμη, κτλ. Λατινικά ονόματα φυτών δίχως τελειωμό: viola odorata, prunus spinosa, reseda lutea, salvia viridis, fragaria vesca, ulmus campestris, nigella damascena, tordylium apulum, quercus coccifera, helianthemum nummularium… Ένας αόρατος μαέστρος που δεν σταματάει ποτέ, και διευθύνει μία τεράστια ορχήστρα που λέγεται οικοσύστημα μέσα στο οποίο ηχούν και τα δικά μου βήματα. Αυτή την άνοιξη την τόσο μοναχική ο ενθουσιασμός γεννιόταν με το πρώτο ανθισμένο αγριοτριαντάφυλλο, με το τραγούδι των πουλιών στη ρεματιά το ηλιοβασίλεμα, με το λιβάδι τα χαμομήλια και την αλεπού που μας κοιτούσε από το ύψωμά της. Ο ενθουσιασμός γεννιόταν με κάθε νέα εξέλιξη στο τοπίο, με κάθε νέα ανακάλυψη, κάθε νέο όνομα. Εμαθα τι σημαίνει να βλέπεις τον κόσμο, τον ίδιο κόσμο, με νέα μάτια κάθε μέρα. Αυτό που ο δάσκαλός μου ονόμαζε ‘αγάπη’.

Όλοι μου οι φίλοι βρήκαν ευκαιρία μέσα στην καραντίνα και οργάνωσαν καλύτερα τη δουλειά τους, έκαναν διαδικτυακά μαθήματα, έγραψαν κεφάλαια βιβλίων ή σημαντικά άρθρα, έφτιαξαν συνταγές «του Ακη», τελείωσαν μεταπτυχιακά που χρόνιζαν, κτλ. Εκμεταλλεύτηκαν το χρόνο τους «παραγωγικά» εντός του σπιτιού τους. Εγώ έζησα την καραντίνα έξω στα χωράφια, εντός του εαυτού μου. Μια αλλιώτικη άνοιξη. Με πειραματισμούς, βότανα, αναστοχασμούς, και μία ησυχία που όμοιά της δεν έχω ξαναζήσει, στο εδώ και στο τώρα.

.