Φρακτό - η ατμόσφαιρα του δάσους

... Aπό κάποιο σημείο και μετά, μόνο δάσος. Μόνο βουνό, μόνο δάσος αδιαπέραστο όσο φτάνει το μάτι. Υπάρχουν και μέρη που δεν βλέπουν θάλασσα, λοιπόν!

Μπάρες που παίζουν το ρόλο πυλών: αλλά δεν είναι αυτές οι αληθινές πύλες του δάσους.

Πρώτη βόλτα μόνη: βήμα και βίωμα. Η φασαρία της κατασκήνωσης είναι πλέον μακριά. Στ' αριστερά μου ένα μεγάλο αρσενικό ζαρκάδι. Κοντοστεκόμαστε. Είναι ψηλά, ανάμεσα στα δέντρα, εγώ κάτω στο δρόμο. Κοιταζόμαστε αρκετή ώρα, μέχρι που κάνω να πιάσω τη μηχανή μου να τον φωτογραφίσω. Φεύγει. Θαυμάζω. Εχω-δεν έχω κάνει ένα χιλιόμετρο, και αισθάνομαι πως έχω κάνει δέκα, τόσες οι εντυπώσεις. Μέσα σ' αυτό το δάσος υπάρχουν τα πάντα και ο χρόνος διαστέλλεται.

Από το μικρούλι μυοσοτίς ("μη-με-λησμόνει") μέχρι την τεράστια ίνουλα, όλα τα μικρά μαγικά πλάσματα του δάσους υπάρχουν ήσυχα, στη θέση τους.

Τι θα πει "παρθένο δάσος"; Τα δάση είναι συστήματα σοφά που αυτορυθμίζονται, και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις τους είναι περιττές. Αλλά πρέπει να στεγαστούμε, να φτιάξουμε έπιπλα, να ζεσταθούμε, να τραφούμε. Το δάσος μας δίνει αυτά, και περισσότερα.

Ερυθρελάτη. Δεν είναι παίξε-γέλασε το κωνοφόρο δάσος. Τα ελατοδάση είναι μέρη σοβαρά, σκοτεινά, τόποι ενδοσκόπησης. Ολα τα κωνοφόρα είναι δέντρα του Κρόνου, λέει η βιοδυναμική (κάτι το χρώμα, κάτι το υψόμετρο, κάτι η εσωτερική θερμότητα που αντέχει στο εξωτερικό ψύχος). Αλλη ατμόσφαιρα έχουν όμως τα πευκοδάση, κι άλλη τα ελατοδάση. Τούτη εδώ η ερυθρελάτη έχει μια χάρη μέσα στη σοβαρότητά της, κάτι το θηλυκό, σαν μια παλιά σεβάσμια Ιέρεια που πέραν του σεβασμού που εμπνέει θαυμάζεις και την κομψότητα και την ομορφιά της. 

φωτ. Ελένη Μαχαίρα

Σκοτάδι βαθύ και ευωδιά διαπεραστική που σε τονώνει. Είναι η ώρα της σιωπής, η ώρα να δούμε τα εντός μας σκοτάδια, να ξεπεράσουμε τον αρχέγονο φόβο του σκοταδιού εντός και εκτός, και να γίνουμε ήρωες. Μόνο μέσα από τη μύηση της ελάτης θα μπορέσουμε να φέρουμε εις πέρας την αποστολή μας.

Η αποστολή μας είναι μοναδική, γίνεται κατά μόνας, κι ας είναι πάντα για χάρη της συλλογικότητας.

φωτ. Ελένη Μαχαίρα

Ολα τα δάση είναι με κάποιο τρόπο μαγικά, όλα θεωρούνταν με κάποιο τρόπο ιερά από τους παλαιότερους. Τι είναι ιερό; Τι θεωρούμε μαγικό; Ισως αυτό που μας προκαλεί δέος, βαθιά ευγνωμοσύνη, ίσως αυτό που μας φέρνει με κάποιον τρόπο κοντύτερα σ' αυτό που μας υπερβαίνει και υπαινίσσεται το πραγματικό μεγεθός μας επάνω στη γη.

Οι Σημύδες. Είναι δέντρα ιερά για τους σαμάνους της Σιβηρίας (τους παλιούς, τους "ορίτζιναλ"), και το φθινόπωρο χρυσίζουν μαγικά. Ως πρόσκοπο είδος έχουν μία νεανικότητα, μια ελαφράδα. Είναι δέντρα της Αφροδίτης, ή της Σελήνης. Ο φλοιός τους είναι απόκοσμα λευκός. Την ηλικία τους την καταλαβαίνεις από το πόσο "μαυρίζουν" και γεμίζουν βρύα και "μαλλιά ξωτικών", και σκάνε. Σκάει και σπάει το δέρμα τους με την ηλικία, όπως και το δικό μας.

Yπάρχει μία συστάδα εδώ, λίγες δεκάδες ίσως, γιαγιάδες-σημύδες. Διατηρούν αυτό το νεανικό, αυτή τη νεανική τους ενέργεια, σαν κάτι μοντέρνες γιαγιάδες που έχουν μηχανή και κάνουν extreme sports γιατί δεν έχουν αποφασίσει να γεράσουν. Οσες πεθαίνουν, πάντα στυλάτες, τις τρώει το μυκήλιο: λευκά, κομψά ξυλομανίταρα.

Τραγουδάμε στο δάσος, γιατί τα πνεύματα των δέντρων αγαπούν την ανθρώπινη φωνή. Περπατάμε ξυπόλυτοι, ξυπόλυτες. Το έδαφος είναι μαλακό και δροσερό, αλλά σύντομα οι πέτρες γίνονται αιχμηρές. Το ξυπόλυτο περπάτημα σε κάνει πιο συνειδητό, τα βήματα γίνονται πιο αργά και προσεκτικά, ξεκινάνε από τις μύτες και μετά πατάει ολόκληρο το πόδι. Μέσω του γυμνού ποδιού ο εγκέφαλός μας επικοινωνεί καλύτερα με το δάσος. Το περπάτημα είναι ευχάριστο μέσα στα φύλλα της οξιάς.

Oι Οξιές: αγκαλιάζονται, κάνουν κορμούς ερωτικούς, εξογκώματα όλο κρυμένα νοήματα - ρίχνουν τα φύλλα τους στρώμα παχύ και δροσερό για τα ζευγάρια των ερωτευμένων. Δέντρα ψηλά, που αντέχουν να έχουν "ρηχές" ρίζες, γιατί δημιουργούν πλέγμα, αγκαλιάζονται υπόγεια και δεν αφήνουν η μία την άλλη να πέσει.

Αρσενικά και θηλυκά άνθη ζουν μαζί στο ίδιο δέντρο. Οι οξιές γίνονται ψηλές, φτάνουν μέχρι και 40 μέτρα. Ανάμεσά τους νιώθεις τη μικρότητά σου, όπως σε γοτθικό καθεδρικό ναό. Παλιά τη λέγανε βασίλισσα του δάσους. Τα διχαλωτά κλαδιά της χρησιμοποιούνταν στη μαγεία. Στις βόρειες χώρες έγραφαν πάνω στο φλοιό της (beech - bok - buche - boc... book!). H γραφή έκανε τη γνώση προσιτή, ο λόγος έπαιρνε υπόσταση...

Δεν νιώθεις καμιά σοβαρότητα όπως με τα έλατα, το φως παιχνιδίζει στο θόλο τους, ακτίνες ήλιου το διαπερνούν και πέφτουν στα φύλλα και στο έδαφος. Παρόλα αυτά είναι ένα δάσος σκοτεινό κι αυτό, πολύ λίγα πράγματα φυτρώνουν στον υπόροφό του. Το ανθοϊαμα της οξιάς επαναφέρει μέσα μας την ανεκτικότητα, την ευελιξία, το συμπάσχειν, την ταπεινοφροσύνη, τη γενναιοδωρία ως στάση ζωής: την αναγνώριση οτι υπάρχουν πολλών ειδών ομορφιές και τάξη, όχι μόνο η δική μας. Ηταν κάποτε η Μητέρα του Δάσους, και οι μητέρες είναι εκ φύσεως ανεκτικές και γενναιόδωρες με τα παιδιά τους (και όχι μόνο). Μέσα απ' τα δάση της οξιάς βρεθήκαμε στους καταρράκτες.

To υγιές δάσος δίνει υγιές νερό, έλεγε ο σοφός δασολόγος και μηχανικός Βίκτωρ Σάουμπέργκερ. Οι μικρές (και οι μεγάλες) δίνες καθαρίζουν τη μνήμη του νερού και το παραδίδουν νέο και "άγραφο" στις πέτρες, στα φύλλα, και στα πλάσματα του δάσους να τα αγκαλιάσει, να τα δροσίσει, να τα ταξιδέψει.

Mέσα σ' αυτό το δάσος κάποτε ζούσαν άνθρωποι. Με τις οικογένειες, τα ζώα, και τα οπωροφόρα δέντρα τους, τις γιορτές τους, τις επαφές τους με τις έξω κοινότητες. Ηρθαν οι πόλεμοι και η ξενιτιά, και το μόνο που παραμένει από τις ζωές τους είναι τοίχοι στρογγυλεμένοι από τα βρύα. Απ όπου φύγει ο άνθρωπος το φυτικό βασίλειο αναλαμβάνει να αποκαταστήσει εκ νέου τις αρμονίες με την αδηφάγα του εξάπλωση. Η φύση ξέρει να φέρνει τα πράγματα στα μέτρα της.

Το μικτό δάσος είναι ένα μέρος χαρούμενο και πλούσιο, γεμάτο εκπλήξεις. Ανάμεσα στις οξιές με τους γλυπτούς κορμούς τους σημύδες, έλατα, γάβροι, πεύκα τέτοια κι αλλιώτικα. Και μανιτάρια, σάρες, βρύα, ίχνη αρκούδων, έντομα, πέτρινα μονοπάτια, φυτά παράξενα, φτέρες στο ύψος του ανθρώπου και ψηλότερες, αγριοφράουλες, ορχιδέες, αχιλλείες. Μια αίσθηση παρέας και αρμονικής συνύπαρξης. Mια ελαφράδα. Οπου και να κοιτάξεις κάτι αλλιώτικο, κάπως αλλιώς παίζει το φως, αλλιώτικες οι φόρμες των δέντρων, πολλά τα άνθη, πολλά τα έντομα.

Καθώς τα αισθητήρια γεμίζουν και τρελλαίνονται από τα πολλαπλά ερεθίσματα, έρχεται φυσικά το να σταθείς, να καθίσεις, όσο πιο ήσυχα γίνεται, να κλείσεις τα μάτια και να ακούσεις. Και όταν κορεστεί πια η ακοή, και η όσφρηση μετά, και η γεύση καθαρίσει από το γάργαρο νερό, έρχεται η ώρα της σιωπής. 

Η ώρα όπου μόνο νιώθεις, χωρίς λόγια και πέρα από τις αισθήσεις, όλη την ατμόσφαιρα του δάσους.

(περισσότερα για το Φρακτό)