Φόρος Τιμής σ' έναν Ειρηνικό Πολεμιστή

Bill Mollison 1928-2016

Ο Μπιλ Μόλλισον (Bill Mollison) γεννήθηκε το 1928 στο Στάνλευ της Τασμανίας, και πέθανε πριν λίγες μέρες, στις 24 Σεπτεμβρίου 2016 στο Σίστερς Κρήκ, στο ίδιο νησί.

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που για τους ανθρώπους που τους γνωρίζουν είναι ήρωες για όλη την ανθρωπότητα, αλλά παραμένουν άγνωστοι στο ευρύ κοινό – μέχρι τη στιγμή που αναπόφευκτα η επιρροή τους αναδύεται στην επιφάνεια, και γίνεται γνωστή για την εξαιρετική της ποιότητα. Αυτές οι ηγετικές φυσιογνωμίες εκ των υστέρων γίνονται «γνωστά ονόματα».

Τέτοιος άνθρωπος ήταν ο Μπιλ Μόλλισον: δασόβιος, ακαδημαϊκός, αφηγητής και συγγραφέας, αγαπημένος των γυναικών, και για πολλούς απλά «ο θείος Μπιλ». Σε όλα όσα ασχολήθηκε, αρίστευσε. Και έτσι άφησε πίσω του ένα παγκόσμιο κίνημα αξιοσημείωτης ανθεκτικότητας. Άφησε επίσης έναν μεγάλο όγκο χρήσιμων γνώσεων και μια γενναία δόση καθοδήγησης και εμψύχωσης για αυτούς στους οποίους θα λείψει η παρουσία του.

Στην Τασμανία όπου μεγάλωσε, άφησε το σχολείο στα 15 του για να βοηθήσει στον οικογενειακό φούρνο, και πριν συμπληρώσει τα 26 του χρόνια είχε ήδη περάσει από τα επαγγέλματα του ψαρά καρχαριών, του ναυτικού (πλοηγούσε τα αχρηστευμένα καράβια του 2ου παγκοσμίου πολέμου στα λιμάνια του νότου), του δασοπόνου, του μυλωνά, του παγιδευτή ζώων, του οδηγού τρακτέρ και του φυσιοδίφη.

Η έλλειψη επίσημων σπουδών του έδωσε πολλές ευκαιρίες να μάθει πώς λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος.

Η εργασία του στον Επιστημονικό και Βιομηχανικό Οργανισμό Έρευνας της Κοινοπολιτείας (στον Τομέα Μελέτης της Άγριας Ζωής) το 1954 του προσέφερε τεράστια εμπειρία στην έρευνα. Ο χρόνος που πέρασε στα τροπικά δάση της  Τασμανίας θεμελίωσε μέσα του το πάθος της μετέπειτα ζωής του: την Περμακουλτούρα (permaculture). Την ιδέα, δηλαδή, ότι ο άνθρωπος μπορεί να συνειδητά να σχεδιάσει αειφόρα οικοσυστήματα που να του επιτρέπουν να ευημερεί τόσο ο ίδιος όσο και η άγρια ζωή που τον περιβάλλει.

Πέρασε ένα διάστημα εργαζόμενος στο Μουσείο της Τασμανίας, επέστρεψε στη δουλειά πεδίου για την Επιτροπή Αλιείας, και το 1966 τον βρήκε να σπουδάζει στο πανεπιστήμιο επιβιώνοντας όπως μπορούσε εκτρέφοντας αγελάδες, ψαρεύοντας καρχαρίες, δουλεύοντας πορτιέρης σε χοροεσπερίδες, και διδάσκοντας σε ιδιωτικό σχολείο θηλέων. Μόλις πήρε το πτυχίο του στη βιο-γεωγραφία, διορίστηκε στο πανεπιστήμιο της Τασμανίας όπου έθεσε τα θεμέλια για το τμήμα Περιβαλλοντικής Ψυχολογίας. Κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής του περιόδου, που διήρκεσε 10 χρόνια, ο Μπιλ εξέδωσε μία τρίτομη έρευνα σχετικά με την ιστορία και τη γενεαλογία των Αβορίγινων της Τασμανίας.

Το 1974, μαζί με τον μαθητή του Ντέιβιντ Χόλμγκρεν (David Holmgren), ανέπτυξαν τις βάσεις για την ιδέα της Περμακουλτούρας, διαδικασία που οδήγησε στην έκδοση του οδηγού “Permaculture One”. Ο Μόλλισον αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στο να αποδείξει και να διακηρύξει πως η ιδέα αυτή είχε τη δυνατότητα να αλλάξει τον κόσμο. Το 1978, στα 50 του χρόνια, εγκατέλειψε την ασφάλεια της μόνιμης ακαδημαϊκής θέσης και αφιέρωσε όλη του την ενέργεια στην μετάδοση της Περμακουλτούρας σε ολόκληρο τον κόσμο. Στη ζωή του δίδαξε χιλιάδες ανθρώπους, συνεισέφερε σε αμέτρητα άρθρα, προγράμματα σπουδών, αναφορές και εκθέσεις για αγροτικά και αστικά εγχειρήματα και έργα τοπικής ανάπτυξης.

Το 1981 έλαβε το Βραβείο Δίκαιης Διαβίωσης (γνωστό και ως Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ) από τον οργανισμό Right Livelihood της Σουηδίας για το έργο του στον τομέα του περιβαλλοντικού σχεδιασμού. Τα τελευταία χρόνια δημιούργησε ένα ταμείο που ονομάζεται «Εμπιστοσύνη στη Βοήθεια» (Trust in Aid Fund) το οποίο βοηθά εκπαιδευτές περμακουλτούρας να φτάσουν σε ομάδες που έχουν ανάγκη, ειδικά στις φτωχότερες περιοχές του κόσμου, για να δημιουργήσουν εκεί έναν τοπικό πυρήνα εκπαιδευτών που θα συνεχίσει το εκπαιδευτικό έργο όπως και όπου χρειάζεται.

Θυμόμαστε τον Μπιλ μέσα από την αυτοβιογραφία του «Ταξίδια στα Όνειρα» (1996). Ως συνήθως, αυτοσαρκάζεται «Αυτό το βιβλίο είναι ένα έργο μυθοπλασίας: το περισσότερο, αν όχι όλο του το περιεχόμενο, είναι ψέματα. Ακόμα και τα ψέματα είναι ανακριβείς αναφορές παλαιότερων ψεμάτων που πήρε το αυτί μας τυχαία». Ο Μπιλ δεν ήταν συμπαθής ούτε αρεστός σε όλους. Ένας από τους λόγους ήταν ότι ο ίδιος είχε δεσμευτεί στο να διαταράσσει τα κακώς κείμενα και την κακή διαχείριση. «Πρώτα νιώσε φόβο, και μετά οργίσου. Και μετά μπες στον αγώνα με τη ζωή σου». Ήταν σαφής και εύγλωττος ως προς την ανάγκη για ‘ειρηνικούς πολεμιστές’, όπως τους έλεγε, οι οποίοι καλούνται να θέσουν υπό αμφισβήτηση την ηλιθιότητα της κακής διακυβέρνησης σε παγκόσμια κλίμακα. Οι προσωπικοί του φόβοι πως η προσπάθειά του θα αποβεί άκαρπη ήταν λανθασμένοι: «Κανείς δεν μου δίνει σημασία, ακόμα και οι φίλοι μου με επικρίνουν», έλεγε. Στην πραγματικότητα ο σεβασμός που γέννησε ως προσωπικότητα είναι τεράστιος σε παγκόσμιο επίπεδο, και θα διαρκέσει και θα αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο καθώς άλλοι θα αναπτύσσουν τις βασικές του ιδέες.

Για τους μαθητές του, το αποκορύφωμα της καριέρας του ήταν η έκδοση του «Οδηγού για Σχεδιαστές Περμακουλτούρας» (“Permaculture Designers’ Manual”) το 1988, το οποίο θεωρείται μέχρι σήμερα ως «η Βίβλος της Περμακουλτούρας» από τους πιστούς οπαδούς του. Εάν οι λέξεις «πιστοί» και «οπαδοί» δίνουν (λανθασμένα) μία αίσθηση θρησκευτικότητας, είναι επειδή ο Μπιλ ήταν από τους πρώτους που ενέπνευσαν έναν βαθύ σεβασμό για τον πλανήτη, αλλά και για πιο συνετές προσεγγίσεις ως προς το πώς θα μπορούσαμε να ζούμε επάνω του: «Είμαστε ανιχνευτές στο χρόνο, και βρίσκουμε τόπους σήμερα για αυτό που θα χρειαστούμε στο μέλλον».

Ο Μπιλ ρωτούσε: «Είμαστε ο  δημόσιος ή ο ιδιωτικός εαυτός μας; Το δημόσιο ή το ιδιωτικό μας πρόσωπο;» Η αλήθεια είναι ότι ανά τις εποχές είμαστε και τα δύο. Αν και θεωρήθηκε ότι ήταν ένας άνθρωπος προκλητικός, που συγκόμιζε πολλές εξαιρετικές ιδέες από όλο τον κόσμο (χωρίς απαραίτητα να αποδίδει τις πηγές του), παρόλα αυτά ήταν ευαίσθητος, ένας εύγλωττος αφηγητής και ποιητής, που εκτιμούσε την ποίηση των άλλων. Ήξερε πώς να προκαλεί τους ανθρώπους να αναλάβουν δράση αλλά και πώς να αποσύρεται και να αφήνει τους άλλους να συνεχίσουν την εργασία. Παραφράζοντας τον Λάο Τσε, έλεγε: «Αληθινή αλλαγή είναι να αλλάζεις τα πράγματα με τέτοιο τρόπο που να φαίνεται τόσο φυσιολογικό στους άλλους αλλά κανείς να μην ξέρει ποιος το πρωτο-σκέφτηκε». Και: «Το δικό μας καλύτερο δεν θα είναι το καλύτερο των παιδιών μας».

Παρότι εξωτερικά τραχύς και προκλητικός, ότι έκανε το έκανε με την καρδιά του.

Ο Μπιλ Μόλλισον ίδρυσε το πρώτο (και αρχικό) Ινστιτούτο Περμακουλτούρας το 1979, για να διδάσκεται ο πρακτικός σχεδιασμός συστημάτων βιώσιμου εδάφους, νερού, φυτών, νομικής και οικονομίας σε φοιτητές από όλο τον κόσμο. Η κληρονομιά που αφήνει ο Μπιλ είναι ότι εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές του έχουν δημιουργήσει ένα παγκόσμιο δίκτυο για να προωθήσουν την ιδέα του. Πρόκειται για έναν κόσμο όπου έχουμε πλήρη επίγνωση του περιβάλλοντός μας, των δυνατοτήτων και των περιορισμών του, και σχεδιάζουμε συστήματα που καλύπτουν ανθρώπινες ανάγκες με πλήρη σεβασμό προς αυτό.

Ο Μπιλ πέρασε τα τελευταία του χρόνια στο Σίστερς Κρήκ της Τασμανίας. Το κείμενο πρέπει να τελειώσει με τα λόγια του, με το γνωστό του ύφος: «Αν ακούσετε ότι πέθανα, πείτε τους ότι είναι ψέματα».

Ο συντάκτης του κειμένου, Graham Bell, είναι συγγραφέας των βιβλίων «Ο Δρόμος της Περμακουλτούρας» (The Permaculture Way) και «Ο Κήπος της Περμακουλτούρας» (The Permaculture Garden), και διδάσκει την Περμακουλτούρα διεθνώς πάνω από 25 χρόνια. Έχει έναν από τους παλαιότερους δασόκηπους στα σύνορα Αγγλίας-Σκωτίας.

Πηγή: www.permaculture.co.uk μέσω grahambell.org

                                                                                                            

Μετάφραση: Νικόλαος Γρυσπολάκης, Φωτεινή Γεωργούση, Τίνα Λυμπέρη

Επιμέλεια: Έλενα Γκώγκου

Σχετικά άρθρα
http://www.greenwarriorpermacultureaid.org/steve-cran-green-warrior-permaculture-aid/bill-mollison-lives/
http://northwestpermaculture.org/content/bill-mollison-dead-long-live-bill-mollison
http://aetherforce.com/interview-ultimate-revolutionary-bill-mollison/
http://loobymacnamara.com/rest-in-peace-bill-mollison-and-big-thanks/
http://www.abc.net.au/news/2016-09-26/tributes-flow-in-for-permaculture-father-bill-mollison/7878118
http://www.theecologist.org/ecologist_partners/2988165/peaceful_warrior_permaculture_visionary_bill_mollison.html
http://onenesspublishing.com/2016/09/a-blue-print-for-moving-forward-the-legecy-of-bill-mollison-1928-to-2016/

Επιθυμία του Μπιλ ήταν να φυτέψει ο καθένας μας ένα δέντρο στη μνήμη του