Ταξίδι στη Ρουμανία

Ξεκινήσαμε μεσάνυχτα από τη Θεσσαλονίκη, δυό οχήματα, μέσα από τις νυχτερινές ομίχλες της Βουλγαρίας (ιδέα δεν είχαμε για τους κινδύνους που ελλόχευαν και μας προσπέρασαν). Το πρωί διασχίσαμε τον Δούναβη, και μπήκαμε στη Ρουμανία. Στόχος μας η Κλούζ-Νάποκα, δεύτερη σε μέγεθος πόλη της χώρας μετά το Βουκουρέστι, και το Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Νυελένι...

Μικρά χωριά, φροντισμένα σπιτάκια με ξύλινους φράχτες και διακοσμητικά τελειώματα στα πορτοπαράθυρα, μπουγάδες, κρεμασμένες πιπεριές, ξύλινα κάρα με άλογα, φύλλα που έπεφταν κίτρινα, λαχανικά που πωλούνταν στους διερχόμενους:  πιπεριές, καρπούζια, κολοκύθες, κουνουπίδια, λάχανα χωρίς τελειωμό. Αγροτική αφθονία.

Φυσιογνωμίες ξερακιανές, με σκούφους και παντελόνια του χωραφιού, τσεμπέρια, που κάθονταν πλάι στα κάρα ή σε πεζούλες, έτσι, μόνοι ή μαζί, χαζεύοντας τα αυτοκίνητα που περνούσαν ή το χώμα. Στα χωράφια με τα άλογα και τα κάρα στοίβαζαν θημωνιές ή - τι άλλο; - λάχανα. Το αυτοκίνητο περνούσε με ταχύτητες απαγορευτικές για το φακό, μα οι εικόνες που μένουν μέσα μας είναι ακόμα πιο ζωντανές γιατί μπλέκονται με τα συναισθήματα που γέννησαν.

Η Ρουμανία ζει στην ύπαιθρό της: έχει το ήμισυ όλου του αγροτικού πληθυσμού της Ευρώπης, ποσοστό που σιγά-σιγά χάνεται, καθώς οι μικροί αγρότες δεν μπορούν πλέον να αυτοσυντηρηθούν όντας έξω από τις προδιαγραφές των επιδοτήσεων της ΕΕ (οι οποίες ευνοούν και συντηρούν τις μεγάλες αγροβιομηχανικές μονάδες). Μαζί με την την αξιοπρέπεια και την ανεξαρτησία τους χάνεται και η γνώση αιώνων. Αυτό ήταν και το μεγάλο θέμα του συνεδρίου!

Και το ταξίδι συνεχίζεται. Τα χωριά διαδέχονται κάμποι, εκτάσεις τεράστιες, οριοθετημένες με ταμπελάκια της πολυεθνικής εταιρείας που παρέχει σπόρους λιπάσματα και ζιζανιοκτόνα (με το αζημίωτο φυσικά). Οι ταμπελίτσες είχαν το σχήμα του "stop".

Πορεία πλάι στο ποτάμι, με φως να πέφτει, και οι κουβέντες στο αυτοκίνητο χτίζουν την οικειότητα του συνοδοιπόρου. Είμαστε κουρασμένοι, θέλουμε να φτάσουμε στον προορισμό μας, αλλά η θέα μας γεμίζει δέος, και παίρνουμε δύναμη από την ομορφιά.

Μας περιμένει το συνέδριο και η πόλη. Η Κλουζ μας υποδέχεται νύχτα, μετά από 21 ώρες στο δρόμο. Μια πόλη αξιοπρεπούς μεγέθους, στην καρδιά της Τρανσυλβανίας, με κτίρια από ολόκληρο το φάσμα της ιστορίας της, και φοιτητόκοσμο. Πολύ φοιτητόκοσμο (περίπου το ένα τρίτο των κατοίκων, όπως μάθαμε!). Πέρσι, μάλιστα, ήταν Ευρωπαϊκή Πόλη Νεότητας. 

Η πρώτη ηλιόλουστη μέρα ήταν και η μοναδική ημέρα που βρέθηκε ο χρόνος να απομακρυνθούμε λιγάκι από τον πολυπληθή συνεδριακό χώρο. Ποιός τη χάρη μας! Πρώτη εξόρμηση, ο Βοτανικός Κήπος, με φθινοπωρινή ενδυμασία.

Καφεδάκι στο "Νούμερο 8, Coffee & Social Affairs". Bρίσκουμε τους φίλους μας, ανάμεσά τους και ένας ντόπιος - συζητάμε, μαθαίνουμε, κάνουμε το πλάνο της ημέρας με ένα τσάι.

Παντού σχολεία και σχολές πανεπιστημιακές. Το γεγονός οτι η Ρουμάνικη είναι λατινογενής γλώσσα μας την κάνει πιο οικεία, και εύκολα μαντεύουμε το νόημα των πινακίδων. 

Το μάτι του ξένου διερευνά, δεν θεωρεί τίποτα δεδομένο. Για τον ξένο όλα είναι καινούργια και θαυμαστά, και τα νοήματα συναρμολογούνται σιγά-σιγά, σαν παζλ. Τα οικεία τα συνηθίζουμε και εύκολα τα προσπερνάμε αστόχαστα, αλλά τα καινούργια γίνονται εναύσματα συλλογισμών (ένα παράδειγμα: τα γραφεία τελετών, που ήταν πάντα χαρούμενα στολισμένα με λουλούδια και ονόματα τύπου "αιωνιότητα", "ανάπαυση", "για πάντα", κτλ).

Μέσα στην ιστορία της πόλης εμπλέκεται και ο κομμουνισμός. Τεράστιες πολυκατοικίες, ψηλές και σχετικά ομοιόμορφες υψώνονταν σε διάφορα σημεία της πόλης - όχι τα άχαρα κουτιά του Βελιγραδίου, ούτε οι τρομακτικοί κύβοι των δικών μας εργατικών πολυκατοικιών, όμως: εδώ υπήρχαν μικρές καμπύλες, μπαλκονάκια στρογγυλά, παραθυράκια τοξωτά. Να σπάει το ίσιο το αφύσικο, να παίζει λίγο το μάτι. Ο εναλλακτικός τουριστικός οδηγός που συμβουλεύτηκα είχε και ειδικές διαδρομές για να θαυμάσει ο ανήσυχος τουρίστας τα απομεινάρια του κομμουνιστικού παραδείσου! Στο μεταξύ ο ντόπιος φίλος μας μας πήγε σ' ένα "παραδοσιακό" εστιατόριο (απομεινάρι κι αυτό από την εποχή του κομμουνισμού, στο οποίο έτρωγε η μητέρα του ως φοιτήτρια) και φάγαμε "λάχανο αλά κλουζ" (βαρύ αλλά πεντανόστιμο!) Και για γλυκό... Απ' την πλατεία πήραμε γλυκό ψωμί σε κύλινδρο (όχι, δεν είναι γύρος).

Πόλη δε γίνεται χωρίς παζάρι, χωρίς αγορά υπαίθρια, χωρίς πάγκους και παραδοσιακά προϊόντα. Εδώ υπήρχαν κεντημένα πουκάμισα, υφαντά, κοσμήματα με χάντρες, ξυλόγλυπτα κουτάλια, παιχνίδια και κουζινικά, κεραμεικά, είδη από μαλλί προβάτου. Και κρύσταλλοι: πολλοί, μεγάλοι, και πανέμορφοι, από κοντινά ορυχεία. Βόρεια πράγματα, αλλιώτικα από τα δικά μας γι αυτό τόσο γοητευτικά.

Με γοήτευσαν τα παλιά κτίρια και οι κήποι, τα πάρκα με τα πεσμένα φύλλα, οι μικρές στοές που ξεκινούσαν από τους κεντρικούς δρόμους και οδηγούσαν σε καθημερινές ατημέλητες αυλές ή μαγικά μπαράκια, οι εκκλησίες με τις τεράστιες αγιογραφίες απέξω. Και τα αγάλματα των παλιών πολέμαρχων που μου θύμισαν τον Αστερίξ!

Με γοήτευσε η χορωδία του ορθόδοξου καθεδρικού ναού που επισκεφθήκαμε την Κυριακή το πρωί - ήταν κατάμεστος από κόσμο όλων των ηλικιών που όντως συμμετείχε με ευλάβεια που την ένιωθες στον ίδιο τον αέρα τριγύρω.

Το Σαββατόβραδο τα περισσότερα μπαράκια είχανε πάρτυ χαλλοουίν. Η καρδιά της Τρανσυλβανίας πάντα χτυπούσε πιο δυνατά τα βράδια, καθώς φαίνεται! Κάτι η γιορτή, κάτι η εποχή, σε όλη την πόλη έβρισκες κολοκύθες!

Πρέπει να ομολογήσω οτι ενώ γενικά ποτέ δεν θα επέλεγα μία πόλη για να κάνω διακοπές, καθότι δεν αγαπώ τα αστικά περιβάλλοντα, στην Κλουζ θα ξαναερχόμουν πολύ ευχαρίστως για να μείνω περισσότερο. Να περπατήσω στα σοκάκια, να πιώ καφεδάκια και μπύρες σε χεβυμεταλλάδικα μπαράκια, να παζαρέψω κρυστάλλους, να δοκιμάσω τα γιγάντια κομμάτια σοκολάτας και τα άγρια μανιτάρια τουρσί, να ακούσω μία ολόκληρη λειτουργία με αυτή  την υπέροχη χορωδία, να μιλήσω με ντόπιους, να πάω στο θέατρο, να ακούσω παραδοσιακή τρανσυλβανική μουσική με αυλούς και βιολιά (εδώ η μουσική τρανς έχει άλλο νόημα!)

Γυρνώντας πίσω από κάθε ταξίδι κουβαλάω σπόρους, κρυστάλλους, σουβενίρ για τα παιδιά μου, και εικόνες. Αυτή τη φορά κουβαλάω και την επιθυμία να ξαναγυρίσω, να εξερευνήσω, να απορροφήσω λίγη ακόμα από την ζεστή φιλική ατμόσφαιρα της πόλης και της χώρας ετούτης. Στο επανειδείν.